Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης και το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ένωσαν τις δυνάμεις τους με τις εταιρείες GET και SciDrones για να παρακολουθήσουν τη διαχρονική ρύπανση από πλαστικά χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, σε έναν τόπο ύψιστης αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής σημασίας στην Ελλάδα, τη νήσο Ρήνεια.

Η Ρήνεια, ένα ακατοίκητο νησί που βρίσκεται κοντά στη Μύκονο και στη Δήλο, διαθέτει 43 χλμ. ακτογραμμής. Στο παρελθόν λειτούργησε ως τόπος γέννησης και ταφής των κατοίκων της Δήλου και κατά τα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου (426/425 π.Χ.) μετατράπηκε σε μια απέραντη νεκρόπολη, όταν οι Αθηναίοι επέβαλαν την κάθαρση στο νησί της Δήλου. Το φυσικό λιμάνι και πολλαπλές εγκολπώσεις που διαθέτει κατά μήκος της ακτογραμμής της, την καθιστούν ιδανική για την περιβαλλοντική παρακολούθηση σχετικά με την πλαστική ρύπανση.

Η καταγραφή της ρύπανσης γίνεται με τη χρήση Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ ή drones) και συμβάλει στην ανατροφοδότηση του πιλοτικού συστήματος Παρακολούθησης Θαλάσσιων Απορριμμάτων Παράκτιας Ζώνης (ΠΑΘΑΠα) που έχει αναπτυχθεί από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου σε συνεργασία με την GET. H ανάλυση των αεροφωτογραφιών γίνεται με πλήρως αυτοματοποιημένο τρόπο, χρησιμοποιώντας τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης και υπολογιστικού νέφους. Τα αποτελέσματα προβάλλονται στην καινοτόμο διαδικτυακή εφαρμογή γεω-οποπτικοποίησης, ανοιχτού κώδικα με πλήρη πρόσβαση στο ευρύ κοινό, η οποία έχει δημιουργηθεί σε συνεργασία την GET.

Η εφαρμογή παράγει χάρτες πυκνότητας πλαστικής ρύπανσης στην παράκτια ζώνη, επιτρέπει την διαχρονική στατιστική ανάλυση των δεδομένων και παρέχει άμεση πρόσβαση στα πραγματικά δεδομένα. Η συλλογή των δεδομένων γίνεται, μέσω ενός εξειδικευμένου πρωτοκόλλου που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και την εταιρία SciDrones.

Οι χάρτες πυκνότητας της πλαστικής ρύπανσης για τη νήσο Ρήνεια για το καλοκαίρι του 2021 είναι πλέον διαθέσιμοι εδώ http://mrsg-srv.lesvos.aegean.gr/marinelitter/sdi/, σε συνέχεια των εργασιών μου έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την επεξεργασία των δεδομένων περιλαμβάνει ταξινόμηση με τη χρήση αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης η οποία έχει έως αποτέλεσμα εάν στις εικόνες που συλλέχθηκαν, και κατά συνέπεια στην περιοχή στο έδαφος που αυτές απεικονίζουν, περιέχονται θαλάσσια απορρίμματα ή όχι. Για να μπορέσει να ερμηνευθεί βέλτιστα η εύρεσή των θαλάσσιων απορριμμάτων και κατά συνέπεια η οπτικοποίηση της συγκέντρωσης τους, υπολογίζεται ο αριθμός των θετικά ταξινομημένων εικόνων που περιέχονται σε 100 τετραγωνικά μέτρα για κάθε περιοχή δειγματοληψίας.

Σημαντικός για την εξέλιξη του έργου αναμένεται να είναι ο ρόλος των τοπικών φορέων οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και μεταφορά τεχνογνωσίας.

Η καινοτόμος χωροχρονική καταγραφή της πλαστικής ρύπανσης σε μια θέση με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση αναμένεται να αποτελέσει την πρώτη τεκμηριωμένη παρατήρηση της πλαστικής ρύπανσης σε μεγάλη έκταση στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, αναμένεται να συμβάλει στην παρακολούθηση των πολιτικών μείωσης των πλαστικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να προσφέρει βάση για αξιόπιστες επιστημονικές χωροχρονικές παρατηρήσεις μεγάλης έκτασης.